-බර්ලීනයේ තොල් සායම් කූර-

මේ බර්ලීනයේ Kaiser-Wilhelm අනුස්මරණ පල්ලිය..

1943 දෙවන ලෝක යුද්ධය අතරතුර එල්ලවුණු ගුවන් ප්රහාරයකින් විනාශයට පත්වුණු මේ පල්ලිය නැවත පෙර පරිදි ප්‍රති සංස්කරණය කරලා නෑ.1891 ඉදිකිරීම ආරම්භ කල මේ පල්ලියේ නිර්මාණ ශිල්පියා වෙන්නේ Franz Schwechten . අලුතෙන් ඉදිකිරීම් කරලා තියන කොටසේ නිර්මාණ ශිල්පියා Egon Eiermann. ඒ 1959-1963 කාලයේදිය.

මේ Kaiser wilhelm පල්ලිය අද බටහිර බර්ලිනයේ ප්‍රසිද්ධ සලකුණක් වන අතර එය “හිස් දත” කියන අන්වර්ථ නාමයෙන්ද හඳුන්වනවා.

-අවාසනාවන්ත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියා-

1841
1900
1951
2004
2004
2004

තමාගේ මව් රටේ තමන් සැලසුම් කර ඉදි කල වැදගත් නිර්මාණ දෙකම බෝම්බ ප්‍රහාර වලින් විනාශ වූ නිර්මාණ ශිල්පියෙක් තමා Franz Schwechten. ඒ දෙවන ලෝක යුද්ධයට පෙර ජර්මනියේ විශාලතම දුම්රිය ස්ථානය වූ බර්ලින් Anhalter සහ කයිසර් විල්හෙම් අනුස්මරණ පල්ලියයි.ජර්මනියේ බටහිරට වෙන්නට බෙල්ජියම් සහ නෙදර්ලන්ත දේශ සීමාව ආසන්නයේ කොලෝන් (Cologne ) නගරයේදී 1841 අගෝස්තු 12 වනදා උපත ලැබූ Franz Heinrich Schwechten 1839 ඉදිකර පවත්වාගෙන ගිය ජර්මනියේ බර්ලින්හී ප්‍රධාන දුම්රිය ස්ථානයේ විශාල කර යලි ඉදිකිරීමේ සැලසුම නිර්මාණය කිරීමේ අවස්ථාව හිමිකර ගත්තේය.

මුල් දුම්රිය ස්ථානය තැනීමේ කටයුතු 1839 අප්රේල් 15 දින ආරම්භ වූ අතර 19 සියවසේ රට පුරා ගමනාගමනය පහසු කිරීම සඳහා දුම්රිය මාර්ග පුලුල් කිරීමේදී Anhalter ප්‍රාන්තය වෙත යන දුම්රිය මාර්ගයේ බර්ලින් පර්යන්තය යන අරුතින් Berlin Anhalter bahnhof නමින් නම් කර 1841 ජූලි 1 දින Juterborg දක්වා විවෘත කරන ලදී.

1872 දී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ෆ්‍රාන්ස් හෙන්රිච් ෂ්වෙච්ටන් විසින් නව දුම්රිය ස්ථානය සැලසුම් කරන ලද අතර එය ජර්මනියේ විශාලතම දුම්රිය ස්ථානය වූ අතර එකල යුරෝපා මහද්වීපයේ තිබූ විශාලතම දුම්රිය ස්ථානයද විය. 1874 දී තාවකාලික දුම්රිය ස්ථානයක් විවෘත කර පැරණි ගොඩනැගිල්ල කඩා දැමුණු අතර නව පර්යන්තය ඉදිකිරීම 1876 දී ආරම්භ කරන ලදී. 1880 ජූනි 15 දින එය විවෘත කළේ පළමුවන කයිසර් විල්හෙල්ම් සහ චාන්සලර් ඔටෝ වොන් බිස්මාර්ක් විසිනි.

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේ, 1941 සහ 1945 අතර කාලය තුළ බර්ලින් යුදෙව්වන් 55,000 ක් පමණ පිටුවහල් කිරීම සඳහා භාවිතා කරන ලද දුම්රිය ස්ථාන තුනෙන් එකක් ඇන්හාල්ටර් බාන්හොෆ් වූ අතර එය නගරයේ මුළු යුදෙව් ජනගහනයෙන් තුනෙන් එකක් පමණ විය. ඇන්හාල්ටර් බාන්හොෆ් සිට යුදෙව්වන් 9600 ක් එකවර දුම්රිය 116 ක් භාවිතා කරමින් 50 සිට 100 දක්වා කණ්ඩායම් වශයෙන් පිටත් කර තිබූ අතර භාණ්ඩ ප්‍රවාහන මැදිරි භාවිතා කළ වෙනත් පිටුවහල් කිරීම් වලට වෙනස්ව, සාමාන්‍ය කාල සටහනට අනුව ධාවනය වන සාමාන්‍ය දුම්රියන් සමඟ යුදෙව්වන් සාමාන්‍ය මගී දුම්රියෙන් රැගෙන යන ලදී. ඒ සියලුම පිටුවහල් කිරීම් චෙකොස්ලොවැකියාවේ තෙරෙසින්ස්ටැඩ් කඳවුර වෙත විය.

බර්ලිනයේ බොහෝ ප්‍රදේශ මෙන් ඇන්හාල්ටර් බාන්හොෆ් ද බ්‍රිතාන්‍ය , ඇමරිකානු සහ සෝවියට් කාලතුවක්කු ප්‍රහාර වලට ලක්වු අතර 1943 නොවැම්බර් 23 වෙනිදා රාත්‍රියේ සිදු වූ දැවැන්ත බෝම්බ ප්‍රහාරය දුම්රිය ස්ථානයට දැඩි ලෙස බලපෑ අතර දුම්රිය ස්ථානයේ යටිතල පහසුකම් වලට දැඩි හානි සිදුවිය. ඉන් පසුව ප්‍රාදේශීය සේවාවන් කිහිපයක් පමණක් ක්‍රියාත්මක කළ හැකිවූ අතර දිගු දුර දුම්රිය ගමන් වාර නවතා දැමිණි. 1945 පෙබරවාරි 3 සහ පෙබරවාරි 26 දිනවල සිදුවූ තවත් ප්‍රහාර දෙකකින් පර්යන්තයේ වහලයේ විශාල කොටසක් විනාශ විය.

යුද්ධයෙන් පසුව අලුත්වැඩියාවන් සිදුකර 1946 ජුනි 2 දින උතුරු-දකුණු සම්බන්ධක ඛණ්ඩ දුම්රිය සේවාව නැවත ආරම්භ විය. 1948 මැයි දක්වා අළුත්වැඩියා කටයුතු සම්පුර්ණ නොවූවත් 1947 නොවැම්බර් 16 දින පූර්ණ සේවා නැවත ආරම්භ විය. මෙම දුම්රිය ස්ථානය සේවා සැපයීමෙන් ඉවත් කරන්නට සිදුවූයේ බර්ලිනය සහ සමස්ථ ජර්මනිය පාලනය කළ මිත්‍ර පාක්ෂික බලවතුන් අතර සබඳතා වේගයෙන් බිඳවැටීමයි. ඇන්හාල්ටර් බාන්හොෆ් වෙත ගමන් වාර පවත්වන්නේ සෝවියට් පාලනය යටතේ පැවති නැගෙනහිර ජර්මනියේ සිට එන දුම්රිය වූ අතර පර්යන්තය බටහිර බර්ලිනයේ තිබූ නිසා සෝවියට් දේශය 1952 මැයි 17 දින රුසියානු අංශයේ ඔස්ට්බාන්හෝෆ් වෙත ඉතිරි වූ සියළුම දුම්රිය මාරු කළේය. දුම්රිය ගමන්වාර නැවැත්වීම නිසා සේවා සැපයීමක් නොමැතිව ඇන්හාල්ටර් බාන්හොෆ් වසා දමන ලදී.

භාවිතයෙන් ඉවත් කර වසර අටකටත් වැඩි කාලයක් අබලන් වීමෙන් පසු, සමහර පීලි සහ සංඥා තවමත් ස්ථානගතව තිබියදී 1960 අගෝස්තු 25 දා දුම්රිය ස්ථානය කඩා දැමීම ආරම්භ කල අතර පැනනැගුණු මහජන විරෝධයද නොතකා අගෝස්තු 27 වනදා වන විට කුඩා කොටසක් පමණක් ඉතිරි කර කඩා දැමීම අවසන් කරන ලදී.